Święte Narodzenie
- wojtekpiotrkopacz
- 19 gru 2020
- 4 minut(y) czytania
Kto i kiedy się rodzi oraz dlaczego jest Adwent
Boże Narodzenie. Czym w ogóle ono jest?
Bezpośredniego przodka trzeba szukać tropem chrześcijaństwa. Sama dokładna data narodzin Jezusa nie jest podana, ani dokładny rok, ani miesiąc, ani nawet pora roku czy święta obchodzone w tym czasie. Najstarszym zapisem daty świąt Bożego Narodzenia jest przypis do biblijnej księgi Daniela wykonany przez Hipolita z Rzymu (204 r.) [1]:
Pierwsze przyjście Pana naszego wcielonego, który narodził się w Betlejem miało miejsce ósmego dnia przed kalendami styczniowymi
W tym czasie roku obchodzono już inne święto synkretycznego boga Sol Invictus (łac. Słońce Niezwyciężone) [2, 3]. Było to bóstwo łączące w sobie cechy rzymskiego Sola, greckiego Apolla i Heliosa, semickiego Baala, syryjskiego El Gabala, indoirańskiego Mitry a nawet fenickiej Astarte, czyli babilońskiej Isztar i sumeryjskiej Inanny [4]. Świętowanie więc narodzin Jezusa – Światłości świata (J 8,12) i Słońca sprawiedliwości (Ml 3,20), było odpowiedzią chrześcijan na pogańskie kulty. Nawet nakaz obchodzenia wyłącznie święta Natalis Solis Invictis (274 r.) przez Cesarza Aureliana nie zatrzymały chrześcijan przed świętowaniem, gdyż już w 325 r. I Sobór nicejski przypieczętował boskość Jezusa oraz datę jego urodzin [5].
Słowianie również świętowali narodziny nowego słońca. Ten czas był także ważny dla Celtów oraz Germanów. Obchodzili oni Szczodre Gody, Środek Zimy lub Yule. Nasi przodkowie podsumowywali w tym czasie poprzedni rok (zwany Godem). Dziękowali oni także za dostatek oraz prosili (rokowali stąd nazwa roku) o kolejny dobry i urodzajny [6].
W samą mitologię nie będę się zagłębiać, gdyż jest to bardzo skomplikowane.
Nie mniej jednak jest to bardzo ważny dzień.
Ale dlaczego 25 grudnia?
Sprawa zajęła kilka wieków. Juliusz Cezar chcąc ustanowić nowy kalendarz usilnie nalegał na początek roku w dniu równonocy wiosennej. Nie zgodził się na to senat, zostając przy tradycyjnym przesileniu zimowym. Ten dzień został ustalony przez Cezara za 1 Stycznia –> Kalendis Ianuariis, pierwszy dzień miesiąca poświęconego bogowi Wszystkich Początków i Drzwi. Coś nie gra, prawda?
Uprzednio stosowany księżycowy kalendarz rzymski doprowadził w 46 r. p. n. e. do wypadania grudnia we… wrześniu. Przywrócił on porządek ustalając 1 styczna pierwszym dniem roku a 25 grudnia dniem przesilenia zimowego [7].
Jednak błędne obliczenia…
Spowodowały przesuwanie się dat, w wyniku którego wyliczana poprzez stałą datę równonocy 20 marca i powiązaną pełnię Wielkanoc (bo odseparować to święto od Pesach) w 1582 r. wypadała… latem… Skoordynowano ten błąd zabierając 10 dni z października. W konsekwencji przesilenie zimowe przesuneło się na 20/21 grudnia, a święta zostały tam, gdzie były, 25 grudnia [8].
Ogromnie jest to wszystko zagmatwane. Sednem całości jest jednak koniec zmniejszania się dnia i powolnego jego wydłużania się.
Niektóre kultury (np. Rzymianie i Słowianie) Kończyły tego dnia rok; ten religijny i urzędowy. Nie oznacza to jednak dnia rozpoczęcia nowego. Był on zwykle świętowany jakiś czas później; w marcu (religijny), w lutym/styczniu (rolniczy) lub 1 stycznia (rzymski urzędowy – dlatego Ianuariis).
A co z Adwentem? Czasem przygotowania i oczekiwania? Co oznacza?
Adventus – łac. Przyjście – to w Kościołach chrześcijańskich okres trwający od pierwszych nieszporów czwartej z kolei poprzedzającej Święto Bożego Narodzenia niedzieli do zmierzchu 24 grudnia. Został on wprowadzony 380 roku w Saragossie i trwał od 17 do 29 grudnia. Następnie w ciągu wieków wydłużono go do czterech tygodni, gdzie pierwsze dwa symbolizują ponowne nadejście Zbawiciela, a dwa następne jego ponowne wcielenie w człowieka (Boże Narodzenie) [9].
Według niektórych badaczy adwent zaczęto obchodzić w V wieku, kiedy biskup Perpetuus z Tours zdecydował, że począwszy od wspomnienia świętego Marcina (11 listopada) do świąt Bożego Narodzenia należy utrzymywać post trzy razy w tygodniu [10, 11].
Sam kalendarz adwentowy został wymyślony z popularyzowany we wczesnym dziewiętnastym wieku w Niemczech [10].
Sam wieniec adwentowy to symbol odradzającego się słońca oraz wiecznie zielonego drzewa [12].
Nawet gdybyście chcieli przywrócić datę Bożego Narodzenia na 21 grudnia to nie będzie miało to sensu. Bardzo ugruntowany i zbudowany na obecnych datach kalendarz chrześcijański posypałby się w drobny mak.
Z tą wiedzą myślę, że dogłębniej i rozważniej będziecie obchodzić tegoroczne święta.
Narodziny Nowego Słońca
…a czy jest nim Jezus, Mitra, Swarożyc czy Rogaty Bóg zależy wyłącznie od Was.
Kazimierz Wojtoń: Iulius. W: Słownik pisarzy antycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1982, s. 262. ISBN 83-214-0141-4
Agnieszka Krzemińska – Ukryte pod choinką, Polityka 22.12.2009. [dostęp 18 grudnia 2020 10:21]. Dostępne w internecie: https://web.archive.org/web/20131225233924/http://www.polityka.pl/historia/1501569,2,ukryte-pod-choinka.read
The Chronography of 354 AD. Part 6: the calendar of Philocalus. Inscriptiones Latinae Antiquissimae, Berlin (1893) pp.256-278. Die Calenderbilder, Berlin (1888) figures 19, 20, 22-28, 30, 32. [dostęp 18 grudnia 2020 10:46]. Dostępne w internecie: http://www.tertullian.org/fathers/chronography_of_354_06_calendar.htm
Sol Invictus [dostęp 18 grudnia 2020 11:06]. Dostępne w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Sol_Invictus
Por. Jerzy Grześkowiak, Paweł Szczaniecki OSB: Boże Narodzenie – II. W liturgii. W: Encyklopedia Katolicka. T. 2. Lublin: 1976, s. kol. 866–868
Szczodre Gody święto zimowego staniesłońca [dostęp 17 grudnia 2020 9:20] Dostępny w internecie: https://www.google.pl/amp/s/
Julian calendar [dostęp 17 grudnia 2020 10:50] Dostępny w internecie: https://en.wikipedia.org/wiki/Julian_calendar
Gregorian calendar [dostęp 17 grudnia 2020 11:20] Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Kalendarz_gregoriański
Adwent [dostęp 17 grudnia 2020 13:18] https://pl.wikipedia.org/wiki/Adwent
Saint Grégoire de Tours: Histoire des Francs (fr.). s. Livre X, 31. [dostęp 17 grudnia 2020 12:16] Dostępny w internecie: https://books.google.fr/books?id=2fgUAAAAQAAJ&pg=PA137&hl=pl#v=onepage&q&f=false
An Advent Crown for Christmas. Blue Peter annual. BBC [dostęp 17 grudnia 2020 11:56] Dostępny w internecie: http://www.bbc.co.uk/cult/classic/bluepeter/valpetejohn/scrapbook/page1.shtml
Lucy Crichton – The Story Of The Advent Wreath [dostęp 17 grudnia 2020 12:13] Dostępny w internecie: https://www.thepeoplesfriend.co.uk/2018/12/12/the-story-of-the-advent-wreath/
Comments