Wielka Noc

Już od czwartku świętujemy najważniejsze święta chrześcijańskie, tworzące podstawy jej samej. Święta Męki i Zmartchwywstania Pańskiego…

…zwane potocznie ….Wielkanocą.

Rozpoczynające się w czwartek poprzedzający pierwszą niedzielę po pierwszej pełni po równonocy wiosennej trwają przez 7 dni, a patrząc całkowicie nawet ponad 60!

Święto jest upamiętnieniem męki Chrystusa, która miała miejsce w trakcie wiosennego żydowskiego święta Pesach, święta wiosny i przaśników oraz wyjścia z Egiptu.

Skąd więc nazwa Wielkanoc?

Wielkanoc to nazwa święta słowiańskiego obchodzonego w dniu, gdy noc i dzień równają się. Jest to czas zwycięstwa światła nad ciemnością – 21 marca. Nasi praprzodkowie świętowali w tym dniu pełnie wiosny i jej rozkwit. Ze względu na położenie geograficzne pierwszym dniem wiosny i kalendarza rolniczego bliskiego wschodu przypada na 15 dzień miesiąca Nisan (w kalendarzu księżycowym to dzień pełni pierwszego miesiąca po 21 marca). Tradycja ta jest baaardzo stara. Starsza niż wyjście z Egiptu i Chrześcijaństwo. Zaskakujące jest jednak występowanie podobieństw w tych jakże różnych świętach.

Święcenie pokarmu – talerz sederowy i koszyk wielkanocny

Jajko – symbol odradzania się nowego życia

Słodycz – (u nas makowiec lub kutia – dostatek i ofiara dla zmarłych oraz symbol śmierci) Bakalie, marcepan – dostatek i dobrobyt

Mięso i wędliny – dobrobyt i ofiara zwierzęca

Chrzan oraz sól – odpędzać ma zło, choroby i nieszczęście

Chleb – podstawowa jednostka żywieniowa naszych terenów.

Dodatkowo symbolami naszych ziem są:

Wierzba – witalność i płodność

Bazie – nowe życie

Jest to okazja do celebracji religijnej i świeckiej, a przede wszystkim rodzinne spotkanie w spokojnej i wyjątkowej atmosferze.

Tradycyjnie w Polsce piecze się uroczyste babki wszelkich rodzajów, makowce i mazurki, pisze barwne pisanki oraz piecze i gotuje aromatyczne mięsa.

W naszym nigdy nie zabraknie pisanek malowanych woskiem. To przepiękna tradycja od której moja babcia pamięta jeden wyjątek. Żałoba. Jeśli taka występuje w okresie wielkanocnym na jej uczczenie nie robimy pisanek. Jajka zostają śnieżnobiałe. Również kosz Wielkanocny z tzw. święconką gości na naszym stole. PIęknie ustrojony, żywymi roślinami i kwiatami (w tym roku nawalił tata 🤷🏻‍♂️). W nim znajdują się wszystkie pokarmy, jakie będziemy spożywać podczas Śniadania Niedziele Zmartchwywstania; ilości symbolicznej obecnie, choć zdarzało się inaczej.

Dodatkowo babka gotowana, keks, pascha i makowiec.

Jak zrobić marcepan?

• 1:1 blanszowane migdały i cukier puder

• Likier, wino, olejek migdałowy lub woda – dla konsystencji (na 500 g marcepanu ok. 30 ml)

Całość migdałów rozdrabniamy w robocie kuchennym przez około 10 minut, do momentu aż migdały z sypkich staną się tłuste i klejące. Wtedy dodajemy cukier puder i mieszamy do jednolitej konsystencji, dodając odrobinę. Po połączeniu masy zagniatamy ją jak ciasto. Jeśli jest zbyt suchy, płyn jest ratunkiem; jeśli zbyt mokry; cukier puder nas uratuje.

A czym jest Pascha?

Pascha to genialny sernik na zimno przygotowywany na Wielkanoc, a pochodzi ona z kresów wschodnich i północnej Rosji. Genialny smak bez pieczenia i żelatyny. Jak smakuje? Jest to powiedzmy połączenie sosu angielskiego (custard/crème anglaise) oraz masy serowej, takiej jakiej używa się do przekładania ciast i tostów.

• 1 kg twarogu tłustego

• 7 żółtek

• 250ml śmietany słodkiej

• 200 g masła

• 200 g cukru pudru

1. Żółtka ucieramy z cukrem dodając do nich na koniec słodkiej śmietany.

2. Całość podgrzewamy ostrożnie do zgęstnienia, aby nie zrobiła się z tego jajecznica.

3. Ucieramy masło, dodając twaróg

4. Dodajemy stopniowo zgęstniałą masę i całość mieszamy dobrze.

5. Dodajemy bakalie i orzechy według uznania

6. Masę wykładamy na cedzak lub durszlak wyłożony ścierką.

7. Zakrywamy i obciążamy, aby odciekła serwatka

Mam nadzieję, że chociaż trochę przybliżyłem Wam te święta. Spędzajcie je rodzinnie jeśli się da i cieszcie się z pełni wiosny!

---

1. Русский стол. Лучшие рецепты старинной русской кухни из собрания Елены Молоховец, Челябинск 2002

2. Pesach – Wirtualny Sztetl [dostęp 1 kwietnia 2021 r. 03:24] Dostępny w internecie: https://sztetl.org.pl/pl/slownik/pesach

3. Aleksander Gieysztor, Mitologia Słowian, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego

4. Kamil Gołdowski, „Jare gody – witanie wiosny po słowiańsku”, „Tradycyjna pogańska wielkanoc”

5. Maria Cetera, „O pisankach, palmach i zwyczajach ludowych”, [dostęp 1 kwietnia 2021 r. 05:58] Dostępny w internecie: https://kulturaludowa.pl/artykuly/o-pisankach-palmach-i-zwyczajach-wielkanocnych